Zakres i rodzaj badania zależy od wieku dziecka – fazy jego rozwoju i potrzeb związanych z funkcjami, które pełni lub do których się przygotowuje (np. rozpoczęcie nauki). Kontrolne badania dziecka przeprowadza zwykle lekarz podstawowej opieki zdrowotnej. Badanie przeprowadza się w obecności rodziców lub osób stale opiekujących się dzieckiem. Rodzice powinni mieć przy sobie przy każdej wizycie:

książeczkę zdrowia dziecka,
ewentualnie karty informacyjne leczenia szpitalnego, wyniki badań.

Celami badań bilansowych są:

a) dokonanie indywidualnej oceny zdrowia oraz rozwoju fizycznego i motorycznego (dziecko w wieku dwóch lat potrafi schodzi po schodach bez trzymania się poręczy; skacze; trzylatek umie stanąć na palcach; jeździć na trzykołowym rowerze), psychospołecznego (sześciolatek nawiązuje przyjaźnie z rówieśnikami; posiada zdolność do samokontroli tj. działa zgodnie z oczekiwaniami autorytetów) w celu wczesnego wykrycia zaburzeń i zaplanowania odpowiedniego leczenia lub korekcji.

b) określenie innych problemów zdrowotnych, a zwłaszcza zagrożeń zdrowia dziecka, związanych m.in. z jego sytuacją: rodzinną (złe warunki materialne, choroba lub niepełnosprawność rodziców, podejrzenie krzywdzenia, ryzyko rodzinne przedwczesnego występowania miażdżycy itp), szkolną (trudności w nauce, objawy nieprzystosowania szkolnego, itp), w grupie rówieśniczej (używanie środków uzależniających).

c) dokonanie oceny stylu życia i zachowań zdrowotnych dziecka (niekiedy i jego rodziny), w tym zwłaszcza sposobu żywienia, aktywności fizycznej, higieny jamy ustnej oraz udzielanie dziecku i rodzicom wskazówek dotyczących modyfikacji tych zachowań.

Badania bilansowe należy wykonywać się w ciągu pierwszych sześciu latach życia dziecka co 2 lata.